Blog

Χοροθεραπεία είναι η ψυχοθεραπευτική χρήση της κίνησης που διευκολύνει τη συναισθηματική, γνωστική και σωματική ολοκλήρωση του ατόμου

Αλληλεπίδραση νου-σώματος στη δυτική σκέψη

Η κίνηση και η προσωπικότητα ενός ατόμου είναι άρρηκτα συνδεδεμένες από τη βρεφική του ηλικία και καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής του. Oι άμυνες έχουν τη ρίζα τους στο σώμα και εκφράζονται ως χρόνια μυική ένταση που οδηγεί σε ακαμψία. Η ένταση, που παρουσιάζεται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, σχετίζεται με τις συγκρούσεις που συχνά προκύπτουν μέσα από την απώθηση των βασικών συναισθημάτων.

Η ιδέα της ενότητας νου-σώματος και της αμοιβαίας αλληλεπίδρασής τους κάθε άλλο παρά αποδεκτή ήταν στο δυτικό πολιτισμό. Εκτός από ορισμένους μυστικιστές όλοι οι άλλοι πίστευαν στη διχοτόμηση νου και σώματος.
Ο Φρόϋντ πρώτος αμφισβήτησε την έννοια αυτή καταθέτοντας οτι ο νους είναι μεταφορά του εαυτού «που βιώνει». Αργότερα ο Ράιχ υποστήριξε οτι η μυική ένταση αποτελεί συχνά μιά αντίσταση που εμποδίζει την έκφραση του συναισθήματος και ότι οι περιορισμένοι και αμετάβλητοι τρόποι κίνησης αντανακλούν μία εξ ίσου «παγωμένη» συγκινησιακή κατάσταση. Ο Ράιχ επίσης υπογράμμισε την ιδιαίτερη σημασία που αποκτά η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της εκφραστικής συμπεριφοράς ως αποτέλεσμα της μυικής χαλάρωσης και απελευθέρωσης, στη γενικότερη εξελικτική πορεία του θεραπευόμενου.

Η χοροθεραπεία επιτρέπει στον ασκούμενο να κατανοήσει τις αυθεντικές ποιότητες του βαθύτερου πυρήνα της ύπαρξής του και να εναρμονιστεί με το αισθητό επίπεδο, ανακαλύπτοντας την τρισδιάστατη εμπειρία σώματος, νου και πνεύματος. Οδηγεί στην απελευθέρωση των περιοριστικών ή μη-ευθυγραμμισμένων, μη-εναρμονισμένων συνηθειών όπως αυτές εκδηλώνονται στη στάση του σώματος, στα καθημερινά «πεζά» πρότυπα κινήσεων και στις εκφραστικές χειρονομίες.

Τρεις θεωρητικές εκτιμήσεις πάνω στις οποίες στηρίζεται η χοροθεραπεία

1. Όταν ένα άτομο κινείται κάνει μιά ψυχοσωματική δήλωση. Η γλώσσα του σώματος, η κινητική και αναπνευστική συμπεριφορά, αντανακλούν την ψυχολογική κατάσταση του. Η κίνηση του, κάνει ορατή την προσωπικότητά του αποκαλύπτοντας και ξεδιπλώνοντας έναν τρόπο που καθορίζεται από υποκειμενικά στοιχεία (τι αισθάνθηκε, τι βίωσε). Έτσι αυτή η κινητική συμπεριφορά αποτελεί μιά αλληγορία των ενδοψυχικών του δυναμικών. Οι παραμορφώσεις, εντάσεις και οι περιορισμοί της κίνησης, συχνά αντανακλούν αντίστοιχους περιορισμούς στην ολική προσωπικότητα ενός ατόμου.
2. H κίνηση αποτελεί μέσον επικοινωνίας.
3. Υπάρχει θεραπευτική αξία στην εμπειρία μέσω της τέχνης.

Πως δρά η χοροθεραπεία

Η χοροθεραπεία αντιμετωπίζει τα προβλήματα του ατόμου στον τομέα της εκφραστικής συμπεριφοράς. Με τον όρο αυτό προσδιορίζονται οι τρόποι με τους οποίους ο ασκούμενος επικοινωνεί -αυτό που κάνει η δεν κάνει- καθώς επίσης και τις σχεδιασμένες ή μη-σχεδιασμένες επιδράσεις του πάνω στο περιβάλλον. Έχει διαπιστωθεί, εδώ και πολύ καιρό, ότι η ανθρώπινη εκφραστική συμπεριφορά παίρνει πολλές μορφές, πέρα από τη λεκτική. Η μη-λεκτική συμπεριφορά μπορεί να είναι επικοινωνία πολύ άμεσης μορφής. Είναι έκφραση συναισθήματος παρά σκέψης, σε συμφωνία με το λόγο ή και όχι. Η συμμετοχή σε διάλογο απαιτεί μιά συνειδητοποίηση των αντιδράσεων του δικού μας σώματος αλλά και του συνομιλητή μας, πράγμα που μειώνει την ασάφεια και την αβεβαιότητα. Η εκφραστική κίνηση επιτρέπει ερμηνεία, καθώς δίνει μηνύματα από το ασυνείδητο, καθιστώντας συγχρόνως το ασυνείδητο συνειδητό. Στη χοροθεραπεία, η οργάνωση και ενίσχυση της εκφραστικής κίνησης ως κίνησης «ανοίγματος» φαίνεται να είναι βασικότερη από την ιδέα της «κάθαρσης», που απλά τη χρησιμοποιεί για να βγάλει συναίσθημα. Ο παράγων της αλλαγής ενεργεί άμεσα στον τομέα της εκφραστικής κίνησης. Ο ασκούμενος υποκινείται να «βγάλει προς τα έξω» εντονότερη κινητική συμπεριφορά. Να απελευθερωθεί κινητικά. Το πρώτο βήμα για την αλλαγή της περιοριστικής συμπεριφοράς είναι το να συνειδητοποιήσει ότι έχει περισσότερες δυνατότητες και επιλογές για αντίδραση, συναναστροφή και δημουργία.

Η χοροθεραπεία αντλεί τα εργαλεία της από ποικίλους τομείς θεωρητικής και πρακτικής εξάσκησης

• Η πρώτη περιοχή αφορά στα στοιχεία της μη-λεκτικής επικοινωνίας, όπως είναι η ανάλυση της κίνησης, η σχέση μεταξύ λόγου και χειρονομίας (νεύματος-κίνησης), η διαπολιτισμική επικοινωνία και έκφραση και τέλος οι σχέσεις μητέρας-παιδιού.
• Η δεύτερη περιοχή αποτελείται από τις αποκαλούμενες θεραπείες σώματος, με τη φροντίδα τους για ευθυγράμμιση της στάσης του σώματος, για έκφραση της προσωπικότητας και μείωση του άγχους.
• Η τρίτη περιοχή επιρροής είναι ο τομέας της δημιουργικής εξέλιξης, που σημαίνει τη χρήση του χορού ως μιά μορφή τέχνης η οποία εμπερικλείει μη-γραμμικά επίπεδα γνώσης και έκφρασης.
• Η τέταρτη περιοχή-κλειδί, αφορά την εξελικτική κίνηση και ειδικά το πώς αυτή αντανακλάται και επιδρά στη συνολικότητα της εξέλιξης σώματος-νου.
• Η πέμπτη περιοχή περιλαμβάνει έννοιες δανεισμένες από την ψυχοδυναμική και ψυχοθεραπευτική θεωρία. Έννοιες-κλειδιά, εδώ, είναι οι αντικειμενότροπες σχέσεις και η ψυχολογία του εαυτού, καθώς επίσης και οι θεωρίες της μεταβίβασης και αντιμεταβίβασης.