Της Λήδας Shantala

Η φιλοσοφία της Vedanta: το θεωρητικό υπόβαθρο της yoga

Το κείμενο συνέγραψε και ανέλυσε η Λήδα Shantala στο μονοήμερο σεμινάριο γιόγκα στις 9.5.21

Ο άνθρωπος μοιάζει με καλειδοσκόπιο του οποίου η εικόνα αλλάζει, συντίθεται και αποσυντίθεται ανάλογα με την κίνηση και τις επιρροές. Είμαστε σε συνεχή εναλλαγή όπως το σύμπαν του οποίου είμαστε η εικόνα. Είμαστε ο μικρόκοσμος του μεγάλου κόσμου. 
Και αυτός ο μεγάλος κόσμος είναι ο υπνωτιστής.  
Μία χίμαιρα, όπως η οφθαλμαπάτη του νερού στην έρημο. Όμως αυτό το νερό δεν ξεδιψάει. Αυτή η ζωή που ζούμε, ως οφθαλμαπάτη, δεν μπορεί να μας ξεδιψάσει από τη βαθιά ανάγκη του να αισθανθούμε ασφαλείς, γαλήνιοι, χαρούμενοι. Παρ'όλα αυτά, η ανάγκη του να πιούμε από το νερό της ουτοπίας είναι ριζωμένη μέσα μας, όπως και ο φόβος του να πνιγούμε από την ίδια την οφθαλμαπάτη.
Έχουμε τόσο πολύ οργανωθεί να ζούμε με ψέματα σε σχέση με την αλήθεια μας, που πιστέψαμε ότι για να καταφέρουμε να  ζήσουμε πρέπει να προφυλάξουμε το ψέμα μας. Φοβόμαστε την αλήθεια μας. Ίσως γιατί μας ζητάει να απαγκιστρωθούμε από τα στηρίγματα  πλάνης που οργανώσαμε γύρω μας που  πάντα στο τέλος μας προδίδουν.

Η φύση της ύπαρξης, το Κάρμα/karma και η σημασία της yoga

Η γιόγκα  και η Βεντάντα δηλώνουν ότι υπάρχει μόνο ένας, συμπαντικός Εαυτός του οποίου η  φύση του είναι η αδιαίρετη  Συνειδητότητα.  Ο άνθρωπος όμως έχοντας  περιορισμένη αντίληψη ως προς το ποιος  είναι, ως προς την υπαρξιακή του ταυτότητα,  πιστεύει ότι είναι το σώμα του, οι σκέψεις του, τα συναισθήματά  του, οι πράξεις του.   

Ο άνθρωπος αυτοπεριορίζεται εξαιτίας των σκέψεων του.  Εξαιτίας του ότι  σκέπτεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο ο οποίος διαμορφώνεται από το παρελθόν, τα βιώματα  και τη μνήμη. Αν ο άνθρωπος απελευθερωθεί μέσω της γιόγκα από τις σκέψεις, ελευθερώνεται ταυτόχρονα  από το παρελθόν  την άγνοια και τον πόνο.

Υπάρχουν δύο σώματα για όλα τα όντα του πλανήτη: Το πνευματικό και το φυσικό σώμα. Το πνευματικό σώμα (aativaahika)  είναι κοινό σε όλους, ενώ το φυσικό είναι εξατομικευμένο (aatibhautika).   

Η συμπαντική αρχή έχει μόνον ένα σώμα:  Η συλλογική, υπερβατική και αυθύπαρκτη συνειδητότητα, το Μπράμαν, εξαιτίας της απουσίας της γενετήσιας αρχής έχει μόνον πνευματικό σώμα (aativaahika) και όχι φυσικό (aatibhautika). Το κοινό σε όλους πνευματικό σώμα, μέσω του οποίου συνυπάρχει με όλα, πανταχού παρούσα. 
Το ενιαίο και αδιαίρετο αυτό πνευματικό σώμα της ανώτατης, συλλογικής και υπερβατικής συνείδησης είναι κενό διάστημα, έξω από το χρόνο και το χρόνο και  δεν υπόκειται σε γέννα ή θάνατο. Ονομάζεται Āativāhika, που σημαίνει αυτός που μπορεί να μεταβιβάζει και να μεταβιβάζεται σε άλλα σώματα, αυτός που είναι λεπτοφυής σαν τον άνεμο.

Τα αίτια της γέννησης του φυσικού σώματος. Ο τροχός του Κάρμα

Ο λόγος που γεννηθήκαμε είναι για να ικανοποιήσουμε τις  σκέψεις, τις επιθυμίες και τις  εντυπώσεις που έχουν μείνει στο νου μας από το παρελθόν και από τις προηγούμενες υπάρξεις μας που αποτελούν το κάρμα μας. 
Όσο υπάρχει κάρμα, θα επιστρέφουμε μέσω του τροχού των γεννήσεων και των θανάτων σε μία επαναλαμβανόμενη τροχιά ανακύκλωσης σκέψεων και επιθυμιών. 
 Η εξάλειψη των σκέψεων και η κάθαρση του ψυχονοητικού φορέα  μέσω μεθοδικής και σταθερής καθημερινής άσκησης οδηγεί στην απελευθέρωση από τον εξαναγκασμό της επανάληψης και της άγνοιας.

Ο συλλογικός εαυτός, το Μπράμαν, είναι ο Βλέπων πέρα από τη δράση.

Παρ'όλον ότι όλα τα πλάσματα είναι μέρος του Μπράμαν, αισθάνονται ξεχωριστά και εξατομικευμένα. Αποτελούν το θέαμα. Ο βλέπων μέσα μας είναι η πνευματική υπόσταση η οποία παρατηρεί το νου, τα συναισθήματα, τον κόσμο που αποτελούν το θέαμα.

Η ύπαρξη του Βλέποντος και του θεάματος αποτελεί δεσμό.

Ο εσωτερικός κόσμος και μέσω των αισθήσεων ο εξωτερικός, αποτελούν το θέαμα. Ο βλέπων, ο εαυτός,  η συνειδητότητα, περιορίζεται μέσα από τη σχέση της με το νου και το σώμα γιατί ταυτίζεται μαζί τους, αιχμαλωτίζεται από την  επίδραση της θέασης τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού κόσμου.

Η ενιαία συλλογική πνευματική συνειδητότητα.

 Σε συλλογικό επίπεδο, στο πλήρωμα του χρόνου, αυτός όλος ο μεταβλητός κόσμος που βλέπουμε, χάνεται ολοκληρωτικά στο τέλος ενός κύκλου ζωής, όπως το όνειρο στο βαθύ ύπνο. 
Τότε παραμένει μία ακίνητη βαθειά ανεκδήλωτη Ύπαρξη. Ούτε το  φως ούτε το σκοτάδι υπερτερεί. 
Είναι ο εαυτός, το ανώτατο Πνεύμα, το Brahman, η Αλήθεια, Sat. Αυτά είναι διαφορετικά ονόματα αυτής της μεγάλης και μίας πνευματικής ουσίας  του κόσμου, τα οποία εφηύραν οι σοφοί για να συνεννοούνται μεταξύ τους.

Ψυχή είναι η αντανάκλαση του πνεύματος μέσα στο νου. 
Η σκέψη είναι η αιτία της γέννησης και της εξατομίκευσης.

Το πνεύμα γίνεται ατομική ψυχή όπως το κύμα υψώνεται από τη θάλασσα. Με αυτό τον τρόπο ξετυλίγεται το θέατρο της ζωής. 
Με  τον ίδιο τρόπο που το κύμα είναι από το ίδιο νερό του ωκεανού  και στην ουσία όχι διαφορετικό από αυτόν, η εξατομικευμένη συνειδητότητα ή η ψυχή, δεν είναι παρά η παροδική  εμφάνιση του Ανώτατου Πνεύματος. Η μία αδιαίρετη συνειδητή ύπαρξη εμφανίζεται μέσα στην εξατομικευμένη  συνειδητότητα, όπου εξαιτίας της δράσης του νου και των σκέψεων περιορίζεται και τεμαχίζεται στην τρισδιάστατη διάσταση. 
 Τα ονόματα που αποδίδονται σε αυτό το παιχνίδι της ανθρώπινης ύπαρξης είναι : Ρεύμα της γήινης ζωής,  Maya,   ψευδαίσθηση, εξ αιτίας των οποίων ο άνθρωπος θεωρεί το ψεύτικο ουτοπικό σύμπαν σαν να υπήρχε πραγματικά και ως διαφορετικό από το Ανώτατο Πνεύμα.

Το Brahman είναι ο κόσμος και ο κόσμος είναι το Brahman.

Ο κόσμος προβάλει από το Μπράμαν όπως τα κύματα από τον ωκεανό.  Όπως  το νερό είναι η ουσία όλων των κυμάτων  έτσι και ο καθαρός  νους και το πνεύμα είναι η φύση των ανθρώπων.

Ό,τι βλέπουμε προβάλλεται από το νου ως ένας κόσμος φαντασίας, ως ένας κόσμος που δημιουργήθηκε από ψευδαίσθηση. Οι μορφές που προβάλει είναι αποτέλεσμα προηγούμενων επιρροών που έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους μέσα στο νοητική διάσταση.

Αυτός ο κόσμος υπάρχει μέσα στο νου. Αν αφαιρέσεις όλα τα αντικείμενα σκέψης δεν θα υπάρχει τίποτα για να γίνει αντιληπτό. Ο κόσμος και μαζί του ο νους  δεν θα υπάρχουν πια.

Όπως ένα όνειρο είναι προσωπική εμπειρία που συμβαίνει μέσα στο νου μας, αυτός ο κόσμος υπάρχει μέσα στο συλλογικό και ατομικό νου, σαν όνειρο. 
Αν αυτό που προσλαμβάνει ο νους ήταν πραγματικό δεν θα μπορούσε να υπάρξει απελευθέρωση της συνειδητότητας. 
Τότε δεν θα υπήρχε δυνατότητα  διαφυγής από τον πόνο. 
Ο μόνος τρόπος είναι το να αντιληφθούμε την μη πραγματική του ύπαρξη. Αυτή είναι η σωστή προσέγγιση. Να αφυπνιστούμε. 
Όταν αντιληφθούμε την μη ύπαρξη του κόσμου, τη μη ύπαρξη της πραγματικότητας που μας πληγώνει,  αυτό που προσλαμβάνουμε σταματάει να μας δεσμεύει. Είμαστε ψυχονοητικά ελεύθεροι από την άγνοια και το φόβο, το φόβο του θανάτου, ευδαίμονες και ξένοιαστοι μέσα σε όλες τις συνθήκες. 
Το σύμπαν είναι γεμάτο από τον Εαυτό. Δεν υπάρχει μέρος όπου να μην είμαι. Δεν υπάρχει αντικείμενο που να μην είμαι. Τι άλλο να επιθυμήσω. Όλα είναι πλήρη από την ίδια, ομοιογενή, ευδαίμονα, αδιαίρετη, καθαρή συνειδητότητα.

Τα νοητικά αποτυπώματα είναι διφυή. 
Η καλλιέργεια θετικών συνηθειών μέσω της πλήρους γιόγκα .

Σε αυτήν την ανθρώπινη ύπαρξη, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια. Η προσπάθεια αυτή μπορεί να  είναι αντίθετη με τα κείμενα και επιβλαβής ή κατόπιν άσκησης συμβατή με αυτά και σωτήρια. 
Ο ασκούμενος με την πλήρη γιόγκα,  θα παρασυρθεί από το ρεύμα των θετικών νοητικών εντυπώσεων και συνηθειών και  θα οδηγηθεί με το πλήρωμα του χρόνου, την κατάλληλη στιγμή, στο αιώνιο μέσα από αυτές τις πνευματικές εντυπώσεις που καλλιέργησε. 
Ο ποταμός των νοητικών εντυπώσεων ρέει μέσα από θετικά και αρνητικά κανάλια. Τα αρνητικά θα πρέπει να οδηγηθούν  στα θετικά κανάλια  με μεγάλη προσπάθεια και άσκηση. 
Αυτό που εγκαθίσταται στο αρνητικό, κάνε το να ρέει στο θετικό. 
Η αρνητική προδιάθεση του νου θα πρέπει να νικηθεί με γιόγκικη προσπάθεια. 
Στο τέλος, ακόμη και το ρεύμα των θετικών νοητικών εντυπώσεων, θα πρέπει να εγκαταλειφθεί.Ξεπερνώντας επιθυμίες και πάθη μέσα  από συνειδητοποίηση , ελεύθερος από ανησυχία, ο ασκούμενος οδηγείται σε βαθιά κατανόηση της φύσης της πραγματικότητας. Βιώνει το όλον, το χώρο της συνειδητότητας, τον αιώνιο εαυτό που τίποτα δεν μπορεί να καταστρέψει.

Η πεποίθηση του ποιος είμαι είναι τετραπλή

 Η πεποίθηση,  εμφανίζεται με τέσσερεις τρόπους στον αναζητητή. 
 «Είμαι μια οντότητα από τα πόδια έως το κεφάλι, με έφεραν στη ζωή οι γονείς μου» 
«Αυτός είναι συγγενής μου, αυτός δεν είναι» Αυτή είναι η πρώτη πεποίθηση. Οδηγεί σε δεσμά εξαιτίας λάθους παρατήρησης. Τέτοιες πεποιθήσεις είναι περιοριστικές,  Αυτοί που υιοθετούν ευγενή συμπεριφορά, θεωρούν όλον τον κόσμο  ως συγγενή τους. 
 «Είμαι λεπτοφυής, πέρα από όλες τις σκέψεις» Αυτή η δεύτερη πεποίθηση γεννιέται για να απελευθερώσει τους ενάρετους. 
 «Είμαι η ψυχή,  στοιχείο της ζωής, αποτελούμαι από όλα τα πράγματα που συνθέτουν το δίκτυο του κόσμου. Τα πάντα είμαι μόνον εγώ, άφθαρτος.» Αυτή είναι η τρίτη πεποίθηση που οδηγεί σε απελευθέρωση. 
 «Εγώ και όλος ο κόσμος είμαστε σαν τον άδειο ουρανό.» Είναι η τέταρτη πεποίθηση που οδηγεί στην απελευθέρωση. 
Ο ελεύθερος από τα πάθη και άδειος από νοητικές εντυπώσεις ασκούμενος,  κινείται άνετα στον κόσμο, με εξωστρεφή κοινωνική συμπεριφορά.Παραμένει γαλήνιος ακόμη και σε αντίξοες συνθήκες,  με στωικότητα και ισοθυμία προς όλους και όλα. 

Ο έλεγχος της κίνησης του νου

Υπάρχουν δύο μέθοδοι για την εξάλειψη του νου. Η γιόγκα και η γκνιάνα. Η γιόγκα είναι ο περιορισμός των κινήσεων της διαδικασίας της σκέψης. Gnana  είναι το να αντιλαμβάνεσαι την αλήθεια ολοκληρωτικά. 
Οι σοφοί γνωρίζουν ότι η κίνηση του νου εξαρτάται από το prana, τη ζωτική δύναμη ή βιοενέργεια. Όταν το πράνα τεθεί υπό έλεγχο ο νους γαληνεύει.

 Πως ελέγχουμε τις κινήσεις των ζωτικών ενεργειών

 Οι κινήσεις των ζωτικών ενεργειών ελέγχονται μέσω της μελέτης των γραφών, της συναναστροφής με πνευματικούς ανθρώπους, του περιορισμού των συναισθηματικών διακυμάνσεων, της συστηματικής πρακτικής των πνευματικών ασκήσεων, με το διαλογισμό, με τον έλεγχο της αναπνοής, με την επανάλειψη του Om,   και με τη συνεχή και ασταμάτητη ανάμνηση της Αλήθειας. 
 Όταν οι κινήσεις του Πράνα των ζωτικών ανέμων ή ενεργειών παύσουν με την πρακτική, ο νους φθάνει σε ηρεμία και Νιρβάνα  

Ο κατευνασμός του νου μέσα από την εξισορρόπηση του Πράνα

Όταν ο ζωτικός αέρας ή η βιοενέργεια κινείται ή πάλλεται , καθώς περνάει μέσα από τα Νάντις (το λεπτοφυές νευρικό σύστημα), επηρεάζει το νου. 
Τα νοητικά αποτυπώματα δημιουργούν ρεύματα ενέργειας και τα ρεύματα πρανικής ενέργειας συσσωρεύουν νοητικές εντυπώσεις. Όταν κινείται ανεξέλεγκτα, ο νους και το θυμικό ταράζονται. 
 Το Πράνα δεν ισοδυναμεί με την αναπνοή. Είναι η ζωτική ενέργεια που είναι υπεύθυνη για τις φυσιολογικές λειτουργίες. 
Η αναπνοή είναι μόνον μία από τις εκδηλώσεις του Πράνα.  
Ο έλεγχος της βιοενέργειας μέσα από τη ρύθμιση και τον έλεγχο της αναπνοής, θεωρείται ως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τον έλεγχο του Πράνα.

Οι δύο πλευρές της Yoga

Ο τρόπος  για να περάσεις θετικά τη ροή της γήινης ύπαρξης λέγεται γιόγκα. Γιόγκα είναι ο δρόμος της γνώσης του εαυτού και συγχρόνως ο έλεγχος των πράνας.